कृष्ण दर्नाल
पाल्पा । रिब्दीकोट गाउँपालिका–५ ठिमुरेका तेजबहादुर बगालेसँग पेशा–व्यवसाय सञ्चालन गर्न हातमा पैसा थिएन । पर्याप्त पैसाको अभावमा कुनै व्यवसाय सञ्चालन गर्न पनि नसकिँदो रहेछ । परम्परागत खेतीपातीबाट साेंचेजस्तो आम्दानी नभएपछि बगाले परिवारलाई जीविकोपार्जन गर्न निकै सकस परेको थियो । प्रदेश ५ मा सञ्चालित मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रमले व्यावसायिक ढ·बाट मौरीपालन गर्न आधुनिक घार र मौरी उपलब्ध गराएपछि भने बगालेको जीवनस्तरमा नसोचेको परिवर्तन आयो । काठका घारमा मौरीपालन गर्दा प्रशस्त आम्दानी हुनसकेको थिएन । साेंचेजस्तो आम्दानी नभएपछि बगाले परिवारका लागि जीविकोपार्जन गर्न मुस्किल भएको थियो । मौरीघार पाएपछि परम्परागत मौरीपालन व्यवसायलाई आधुनिक बनाउने वर्षौँदेखिको उनको सपना पूरा भएको छ ।

मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रमले आर्थिकरूपमा अतिविपन्न परिवारको जीवनस्तर माथि उकास्नका लागि सञ्चालित कार्यक्रमबाट यहाँका ६० परिवारलाई आधुनिक घार र मौरीसहित पहिलो चरणमा वितरण गरिएको छ ।जिल्लाको रिब्दीकोट, रैनादेवी छहरा र तिनाउ गाउँपालिकामा मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रममा आर्थिक वर्ष २०७६÷७७ मा एक करोड ५६ लाख बजेट मार्फत गरिबी हटाउने र बालबालिकालाई शिक्षामा पहुँच विस्तार गर्ने कार्यक्रम सञ्चालित छन् । स्थानीय बासिन्दा तिलक पाण्डेय मगरले गरिबका घरमा सरकारको उपस्थिति भएको बताए । ‘पहिला गाउँमा कोही आउने थिएनन्, अहिले मौरीपालन गर्नका लागि आधुनिक घार निःशुल्क वितरण गरिएकाले हामीहरु खुशी छौँ, हाम्रो जीवनस्तर उकास्न खोज्नुभएको छ, हामी पनि सोहीअनुसार आम्दानी गरी देखाउन लागिपर्नेछौँ’, पाण्डेयले भने । वन क्षेत्रमा चिउरी, खल्ढुक लगायतका फलफूल प्रशस्त पाइने भएकाले मह उत्पादन राम्रो हुने देखिएको छ ।

मौरीपालनका लागि यस क्षेत्र उपयुक्त मानिन्छ । ठिमुरेमा व्यवसायिक रूपमा तरकारी खेतीका लागि सिँचाई गर्न थोपा सिँचाई मेसिन वितरण गरिएको गाउँपालिका अध्यक्ष नारायणबहादुर जिसीले बताए । परम्परागत तरिकाबाट तरकारी खेती गरिरहेका किसानलाई अब आधुनिक रूपमा उत्पादनमूखी कामका लागि आधुनिक मेसिन वितरणमा सहयोग गर्ने गाउँपालिका अध्यक्ष जिसीले बताए । रिब्दीकोट गाउँपालिकाका–२ का अतिविपन्न परिवारलाई आर्थिकरूपमा सम्पन्न बनाउन १५ परिवारका लागि बंगुरपालन गर्न पाठापाठी वितरण गरिएको छ । वडा ७ पालुङका दुई समूहमा ५० परिवारलाई उन्नत जातका बाख्रा वितरण गरिएको छ । आधुनिक खोर निर्माण र बाख्राका लागि मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रमले सहयोग गरेको गाउँपालिकाका सल्लाहकार शिव जिसीले बताए । सामान्य तरिकाबाट बाख्रापालन गरिरहेका किसानलाई तालिमपछि व्यावसायिक रूपमा बाख्रापालनका लागि सहयोग पुगेको उनको भनाइ छ ।

जिल्लाको रैनादेवी छहरा गाउँपालिकाले मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रममार्फत सिद्धेश्वरका अतिविपन्न कुमाल समुदायमा खोर निर्माण र बोयर जातका बोका र बाख्रा वितरण गरेको छ । सिद्धेश्वरको मगरान र ढावका २०/२० परिवारका लागि प्रति परिवार ८०/८० बाख्रा र चार/चार बोका वितरण गरिएको र बाख्राको बीमा समेत गरिएको मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रमका सहजकर्ता गीता घिमिरे भट्टराईले बताइन् । आर्थिक रूपमा विपन्न परिवारलाई जीविकोपार्जन गरी दुई–चार हजार आम्दानी गर्न कार्यक्रम सफल हुने भट्टराईले बताईन् । रैनादेवी छहरा गाउँपालिका क्षेत्रभित्र आर्थिक अतिविपन्न समुदायका मानिसको स्वास्थ्यमा पहुँच विस्तारका लागि १५० परिवारलाई स्वास्थ्य बीमा गर्ने काम छ । दश सिमेन्ट पोखरी निर्माण र १० परिवारलाई तरकारी खेतीका लागि प्लास्टिक टनेल निर्माण गरिने छ ।

पोखरीका लागि २५ हजार र टनेलका लागि आठ हजारका दरले किसानलाई अनुदान प्रदान गरिनेछ । बालबालिकालाई विद्यालय शिक्षाप्रति आकर्षित गर्न ११६ लाई पोशाक, ६०१ जनालाई स्टेशनरी सामान वितरण गर्ने कार्यक्रम रहेको गाउँपालिका अध्यक्ष रामबहादुर कार्कीले बताए । प्राविधिकतर्फ पशु र कृषि विषय अध्ययन गर्नेहरुका लागि ३० हजार बराबरको छात्रवृत्ति रहेको छ । स्टेशनरी, पोशाक र छात्रवृत्तिले अतिविपन्न समुदायका बालबालिकाको शिक्षामा पहुँच विस्तारका लागि सहयोगी हुने र पशुपालनका लागि दिइएको अनुदानले कृषि उत्पादन बढ्ने र आम्दानीका स्रोत फराकिलो हुने अध्यक्ष कार्कीले बताए । मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रम अन्तर्गत तिनाउ गाउँपालिकामा २० घरपरिवारलाई तरकारी खेती गर्न अनुदान दिइएको छ ।

गरिबीका कारण शिक्षामा पहुँच विस्तार हुन नसकेका बालबालिकाका लागि दिवाखाजा, स्टेशनरी सामान, तथा महिलालाई आत्मनिर्भर बनाउन सिलाइ तालिमसमेत सञ्चालनमा छ । तिनाउ गाउँपालिका अध्यक्ष ओमबहादुर घर्तीमगरले मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रमले सीमान्तकृत समुदायका मानिसलाई आयआर्जनका लागि र अनुदानले जीवनस्तर सुधारका लागि ठूलो भूमिका खेलेको बताए । पाल्पाको रैनादेवी छहरा, रिब्दीकोट, तिनाउ गाउँपालिका आर्थिकरूपमा कमजोर रहेका परिवारले मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रमले खुशी ल्याएको बताए । –रासस