‘बहुप्रकोपीय विपद्मा भूकम्पीय सुरक्षा, साझा सहकार्यमा जनधनको रक्षा’ भन्ने नाराका साथ शुक्रबार २३ औं भूकम्प सुरक्षा दिवस देशभर विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गरी मनाइएको छ । विसं १९९० माघ २ गते दिउँसो २ः२४ बजे गएको भूकम्पको सम्झनामा २०५५ सालदेखि सुरक्षा दिवस मनाउन थालिएको हो । नेपाल सरकारले सन् १९९९ देखि नेपाली क्यालेण्डर अनुसार वि.सं. १९९० माघ २ गते गएको भूकम्पको सम्झानामा राष्ट्रिय भूकम्प सुरक्षा दिवस मनाउन थालेको पाइन्छ । समान्यतया सप्ताहव्यापी रुपमा मनाइने यो दिवस अंग्रेजी क्यालेण्डर अनुसार हरेक वर्षको १५ वा १६ जनवरीको दिन पर्दछ । सरकारले २० वर्ष अघि देखि हरेक वर्ष मनाउँदै आएको राष्ट्रिय भूकम्प सुरक्षा दिवस काठमाडौं उपत्यका र केही शहरहरुमा मात्र सीमिति थियो तर वि.सं. २०७२ को भूकम्प पश्चात यो दिवस हरेक जिल्लाको सदरमुकाममा विभिन्न गतिविधिहरु गरेर मनाउन थालिएको छ ।

०७२ साल वैशाखमा गएको विनासकारी भूकम्पबाट क्षति भएका संरचना पुनर्निर्माणको क्रम अहिले पनि जारी रहेको सन्दर्भमा राष्ट्रिय भूकम्प सुरक्षा दिवसको आफ्नै महत्व छ । भूकम्पबाट हुने क्षति तथा क्षतिबाट बच्ने उपायबारे व्यापक जनचेतना अभिवृद्धि गराउनु र भूकम्पको क्षति पछिको पुनर्निर्माणमा सरकार सक्षम छ भन्ने विश्वास जनतालाई दिलाउन सके मात्र भूकम्प सुरक्षा दिवसको सार्थकता रहन्छ । तर, २३ औं राष्ट्रिय भूकम्प सुरक्षा दिवस मनाउँदै गर्दा यी दुवै कुराको सार्थकता देखिएन । कयौं पटकसम्म राष्ट्रिय भूकम्प सुरक्षा दिवस मनाई सकिएपछि ०७२ साल वैशाखमा विनासकारी भूकम्पमा गएको थियो । उक्त भूकम्पमा करिब ९ हजारको मृत्यु भएको र २२ हजार घाइते भएको सरकारी तथ्यांक छ । यदी भूकम्पको सुरक्षा सतर्कताबारे जनतालाई सुसूचित गराउन सकिएको भए त्यति ठूलो जनको क्षति हुने थिएन । यसैगरी, भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणमा सरकार सक्षम छ भन्ने सन्देश जान सकिरहेको छैन । भूकम्प उत्थानशील समुदायको निर्माण गर्न सहयोग गर्ने हेतुले वर्षैपिच्छे यो दिवस राष्ट्रव्यापी रुपमा बनाउने गरिन्छ । तर यो दिवस मनाएर दुर दराजमा रहेका व्यक्ति र समुदायले के सिके र तिनको व्यवहारमा के परिवर्तन भयो भन्ने बारे कहि कतै उल्लेख भएको पाइदैन । दिवस मनाउनकै लागि मात्र सरकारी अधिकारी, गैरसरकारी संस्थाका कार्यकर्ता, राजनीतिक दलका कार्यकर्ता सहभागी भएर मनाउनु मात्रको कुनै अर्थ छैन । यो दिवस त स्थानीय निकायको अगुवाइमा गाउँ–गाउँमा र विद्यालयमा पुगेर भूकम्पबाट सुरक्षित हुने ज्ञान दिन सके राम्रो हुन्छ ।
यसो गरे मात्र वास्तवमा दिवस मनाउनुको सार्थकता रहन्छ ।